Serdar Sayan Ekonomi Profesörü, Ahkam Keseri

(Bu yazı İktisat ve Toplum dergisinin Şubat 2021 sayısında yayınlanmıştır.)

COVID-19 SALGINI

dünyanın her tarafında hükümetlerin, hafızalarımızda benzeri olmayan önlemler almalarına yol açtı. Bütün ülkeler, hastalığın yayılma hızını azaltmak için ciddi adımlar attılar. Hem doğrudan COVID-19 kaynaklı can kayıplarını azaltmak hem de ulusal sağlık sistemlerinin vaka seli altında boğulmasını önlemek amacıyla alınan bu önlemlerin önemli bir bölümü bulaşmayı, insanların mekânsal hareketliliğini azaltarak ve temasları sınırlandırarak yavaşlatmayı hedefledi. Karantinalar, sokağa çıkma yasakları, işyeri kapatmalar ve benzeri kısıtlamalar bir yandan bu amaca hizmet ederken diğer yandan, tüketicilerin satın alma/tüketme ve üreticilerin çeşitli mal ve hizmetleri üretme/satma kabiliyetini sınırladı –halen de sınırlamaya devam ediyor. Sonuçta, yaşanan talep daralması ve onunla eşzamanlı olarak arzda yaşanan düşüş pek çok sektörde çok ciddi üretim ve istihdam kayıplarına yol açıyor.

Metnin tamamını okumak için buraya tıklayınız.

(Bu yazı İktisat ve Toplum dergisinin Haziran 2020 sayısında yayınlanmıştır.)

KORONAVİRÜSÜN YOL AÇTIĞI COVID-19 SALGINI

dünyaya çarpan orta boy bir meteorun yapacağına benzer etkiler yaptı. Uzun zamandır görülmeyen büyüklükte küresel bir halk sağlığı problemi olmanın yanı sıra, yol açtığı üretim, istihdam ve dolayısıyla gelir kayıpları yoluyla insani, toplumsal ve ekonomik bir dizi problemin de tetikleyicisi oldu. Gerek salgının bizatihi kendisi, gerekse halk sağlığını korumak adına alınan önlemler kaçınılmaz biçimde ülke ekonomilerini vurdu. Pek çok sektörün arzında, doğrudan talep daralmasından ya da sektörler arası mal ve hizmet akışlarının sekteye uğramasından kaynaklanan daralmalar yaşanırken, kapanan işyerleri ve istihdam kayıplarının yarattığı gelir düşmelerine bağlı ikincil talep etkileri de gözlendi.

Metnin tamamını okumak için buraya tıklayınız.

(Bu yazı İktisat ve Toplum dergisinin Şubat 2020 sayısında yayınlanmıştır.)

TOPLUMSAL AÇIDAN ÖNCELİKLİ İHTİYAÇLAR

oldukları hayli kuşkulu kimi Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projeleriyle ilgili olarak sıkça duyduğumuz savunma, söz konusu köprü, yol, havaalanı vs. inşaatlarının vatandaşın cebinden bir kuruş bile çıkmasını gerektirmeyeceğiydi. Ancak çok kısa süre içinde, bu projeleri üstlenen şirketlere verilen akıl almaz cömertlikteki kullanıcı garantileri sayesinde, bunları fiilen kullanan azınlığın ödediği kullanım bedelinden çok daha fazlasının, bunları hiçbir zaman kullanmayan, hatta kullanma ihtimali de olmayan vergi mükelleflerine zorla ödetileceği anlaşıldı. Vergi mükellefleri olarak, Osman Gazi köprüsü gibi, muhtelif illere yapılmış havaalanları gibi asla kullanmadığımız, bir kısmını hayatımız boyunca kullanma ihtimalimiz de olmayan bir sürü projenin parasını çatır çatır ödüyoruz.

Metnin tamamını okumak için buraya tıklayınız.

(Bu yazı İktisat ve Toplum dergisinin Nisan 2017 sayısında yayınlanmıştır.)

ABD-Meksika arasındaki sınır

3 bin küsur kilometre boyunca uzanıyor. ABD Başkanı Trump, geçim sıkıntısı yüzünden ABD’ye kaçak geçerek iş arayan yoksul Meksikalıların Amerikalıların işlerini elinden aldığı gerekçesiyle, bu sınırı bir duvarla kapatmak istiyor. Bu kadar uzun sınıra Çin Seddi gibi bir duvar gerektiğinden Trump’ın hayalindeki duvar, belki de Berlin Duvarı’ndan bu yana en çok konuşulan duvar oldu bile. Ha bir de “Utanç Duvarı” var meşhur duvarlardan…

Yazının devamını okumak için TEPAV – Dr. Serdar Sayan Köşe Yazıları sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

(Bu yazı İktisat ve Toplum dergisinin Ocak 2017 sayısında yayınlanmıştır.)

Yeni bir yıla girerken

çok iyimser olmadığımı itiraf etmeliyim. Ama yoğunluğum dolayısıyla epeydir uzak kaldığım İktisat ve Toplum okurları ile tekrar buluşuyor olmaktan dolayı mutluyum. Ne zamandır Meksikalı uyuşturucu baronu Joaquin “El Chapo” Guzman’ın 2016 başında Meksika polisi ve deniz piyadeleri tarafından üçüncü kez yakalanmasından sonra yapılan tartışmanın düşündürdükleri hakkında yazmak istiyordum. Kısmet bugüneymiş.

Yazının devamını okumak için TEPAV – Dr. Serdar Sayan Köşe Yazıları sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

(Bu yazı İktisat ve Toplum dergisinin Nisan 2016 sayısında yayınlanmıştır.)

Suriye’deki iç savaşın trajik sonuçları

gözlerimizin önünde yaşanıyor. Son dört yıldır vatanlarını terk etmek zorunda bırakılan milyonlarca Suriyelinin çok uzun süre hiçbir makamca kayıt altına alınmadıkları, dilini bilmedikleri ve yasal çalışma imkânına, sigortaya vs. sahip olmadıkları bir ülkede, hiçbir düzenli destek almadan hayatta kalma mücadelelerine üzülerek tanık olduk. Sayıları şimdi biraz azalacak ama Yunanistan üzerinden Avrupa’ya geçmek için ölümü göze alarak Ege’ye açılanların durumu/dramı daha da içler acısıydı. İnsanlıktan nasibini almış herkes gibi ben de Suriyeli göçünün safahatını üzülerek izliyorum. Dolayısıyla, yazıya attığım başlığın “ne yapıp edip Suriyelileri buradan göndermemiz lazım” gibi bir iması yok. Zaten bu insanlara yardım etmenin sadece insani değil; aynı zamanda ahlaki bir sorumluluk olduğunu düşünüyorum. Bireysel tercihlerimiz halefine cereyan etmiş olsa da, bu insanların evlerini barklarını bırakıp göç etmek zorunda kalmalarına ciddi katkıda bulunmuş bir ülkenin vatandaşlarıyız sonuçta. Kısacası bu göçmen karşıtı bir yazı değil. Sadece halen Türkiye’de bulunan 3 milyon civarındaki Suriyelinin ve onları barındıran ülke ekonomisinin bundan sonra nelerle karşılaşacağına dair bazı öngörülerimi paylaşmak istiyorum.

Yazının devamını okumak için TEPAV – Dr. Serdar Sayan Köşe Yazıları sayfasını ziyaret edebilirsiniz.